Onay İhtiyacı Neden Bu Kadar Yorucu? Psikolojik Temelleri ve Baş Etme Yolları

Başkalarının onayına duyulan ihtiyaç, insan doğasının bir parçası gibi görünse de, bu ihtiyaç sürekli hale geldiğinde kişinin içsel huzurunu ve özsaygısını zedeleyebilir. Sürekli beğenilmek, takdir görmek ya da doğru yaptığını duymak için çabalamak bir süre sonra yorucu ve bağımlı bir döngüye dönüşebilir. Bu yazıda onay ihtiyacının psikolojik kökenlerini, bu döngünün nasıl oluştuğunu ve bu durumla nasıl başa çıkılabileceğini ele alıyoruz.

Onay İhtiyacının Kökleri Nereden Gelir?

Çocukluk döneminde ebeveynlerin sevgisini kazanmak için "iyi" davranan, beklentileri karşılamaya çalışan bir çocuk, zamanla sevgiyi koşula bağlayabilir. Özellikle "aferin", "bak ne güzel yaptın" gibi cümlelerle ödüllendirilen ama duygusal ihtiyaçları fark edilmeyen çocuklar, ileride içsel onay mekanizması zayıf bireylere dönüşebilir. Bu da başkalarının düşüncelerini kendi değerinin belirleyicisi hâline getirir.

Sosyal Medya ve Dışsal Onay Döngüsü

Günümüzde sosyal medya, onay ihtiyacını daha da körükleyen bir mecra hâline geldi. Bir gönderi beğenilmediğinde hissedilen hayal kırıklığı, bir yorum gelmediğinde oluşan eksiklik hissi, bireyin değerini dış dünyaya teslim ettiğinin göstergesidir. Bu alışkanlık zamanla özsaygıyı dış faktörlere bağımlı hâle getirir.

Onay İhtiyacı ve Şema Terapi Açısından Yaklaşım

Şema terapide bu durum çoğunlukla onay arayıcı şema, bağımlı şema ya da kusurluluk şeması ile açıklanır. Kişi, kendi iç sesine güvenmek yerine başkalarının beklentilerine göre hareket eder. Karar verirken “ne düşünürler?” sorusu öne geçer. Bu da zamanla tükenmişlik, tatminsizlik ve aidiyet problemi yaratır.

Bu Döngü Nasıl Kırılır?

• Fark et: Ne zaman onay beklediğini, hangi davranışlarının bununla ilişkili olduğunu fark et.

• İçsel referans geliştirmeye çalış: "Ben bunu istiyor muyum?" sorusu başkalarının onayı kadar önemlidir.

• Küçük adımlarla başla: Bir paylaşımı sadece sen beğendiğin için yap. Küçük kararları sırf içinden geldiği için ver.

• Kusurlu hissetmekten korkma: Onay alamamak değer kaybı değildir.

• Psikolojik destek al: Şemalarla çalışmak, içsel dengeyi kurmak için etkili bir yoldur.

Onay almak insanî bir ihtiyaçtır. Ancak bu ihtiyacın sizi tanımlamasına izin vermek, hayatınızın kontrolünü başkalarına bırakmak anlamına gelir. Unutmayın, içsel referansınızı güçlendirdikçe daha özgür ve dengeli bir hayat kurmanız mümkün.