Hangi Durumlarda Çocuklara Zeka Testi Uygulanır?

Zeka Testi Nedir?

Zeka testleri, çocuğun bilişsel gelişim düzeyini anlamaya yönelik standartlaştırılmış ölçme araçlarıdır. Bu testler; çocuğun sözel becerileri, görsel-uzamsal algısı, işitsel ve mantıksal işlem becerileri gibi alanlarda ne düzeyde olduğunu belirlemeye yardımcı olur.

Ancak unutulmamalıdır ki zeka testleri sadece “kaç puan aldı?” sorusunun değil, “bu çocuğun güçlü ve desteklenmesi gereken alanları neler?” sorusunun da yanıtını verir.

Hangi Durumlarda Zeka Testi Uygulanır?

1. Akademik Başarıyı Değerlendirme Amaçlı

Okulda beklenenin altında ya da çok üstünde performans gösteren çocukların bilişsel düzeyini netleştirmek için kullanılır.

2. Özel Yeteneklilik Şüphesi

Çocuğun yaşıtlarına göre farklı alanlarda daha hızlı ve yaratıcı düşündüğü gözlemleniyorsa, üstün potansiyelin olup olmadığını değerlendirmek için zeka testi uygulanabilir.

3. Dikkat ve Öğrenme Güçlükleri

DEHB, disleksi gibi tanılar öncesi çocuğun dikkat, işlemleme hızı ve bellek becerileri hakkında detaylı bilgi edinmek için zeka testi gerekebilir.

4. Gelişimsel Gerilik Şüphesi

Konuşma, algı, motor ya da sosyal becerilerde yaşıtlarına göre geride kalınması durumunda çocuğun gelişim düzeyi detaylı olarak değerlendirilir.

5. Okula Başlama Öncesi Hazırlık

İlkokula başlama yaşı gelen çocuklarda hazır bulunuşluk düzeyi ölçülmek istenebilir. Bu noktada zeka testi, çocuğun okula akademik ve zihinsel anlamda hazır olup olmadığını gösterir.

6. Tanılama Süreçlerinde Destekleyici Veri

Psikolojik tanı koyma süreçlerinde (örneğin otizm spektrum bozukluğu, zihinsel gelişim geriliği gibi) tanının netleştirilmesine yardımcı olur.

Hangi Testler Uygulanır?

• WISC-IV: Türkiye'de yaygın kullanılan, 6–16 yaş arası çocuklara uygulanan bir zeka testidir.

• CAS (Cognitive Assessment System): Dikkat, planlama, işlemleme ve bilişsel kontrol becerilerini ölçen modern bir değerlendirme aracıdır.

• MOXO d-CPT: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanısında kullanılan bilgisayar tabanlı bir dikkat testidir.

• Rorschach: Çocuğun iç dünyası, algı biçimi ve kişilik yapısı hakkında projektif veriler sunan mürekkep lekesi testidir.

• Stanford-Binet, Denver, Ankara Gelişim Tarama Envanteri gibi farklı testler de duruma göre kullanılabilir.

Aileler Ne Zaman Başvurmalı?

• “Çocuğum çok zeki ama derste sıkılıyor.”

• “Arkadaşlarıyla iletişimde zorlanıyor.”

• “Yapması gerekenleri sürekli unutuyor.”

• “Yaşıtlarına göre çok farklı davranıyor.”

gibi gözlemleriniz varsa, bir uzmana başvurarak değerlendirme yapılmasını istemek en doğru adım olur.

Sonuç: Zeka Puanı Değil, Zeka Profili

Zeka testi sonucu, sadece bir sayı değil; çocuğun potansiyelini, güçlü yönlerini ve desteklenmesi gereken alanlarını ortaya koyan kapsamlı bir değerlendirmedir. Bu testler, çocuğun akademik ve duygusal gelişimini destekleyecek şekilde kullanılmalıdır.